ΛΙΓΟΡΤΥΝΟΣ

Η Λιγόρτυνος βρίσκεται νότια της Κρήτης σε υψόμετρο 310 μ. πάνω σε λόφο.Η Πλακιώτισσα , οικισμός στον οποίο βρίσκεται το περίφημο φράγμα. Βρίσκεται 3 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λιγόρτυνου και 41,8 χλμ. από το Ηράκλειο. Υπαγόταν στη Λιγόρτυνο, όταν ακόμα η τελευταία ήταν κοινότητα. Έχει άφθονα νερά και οι κάτοικοι ασχολούνται επίσης με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την μελισσοκομεία.

Ιστορικά στοιχεία

Το τοπωνύμιο Λιγόρτυνος είναι προελληνικό. Έχουν βρεθεί μάλιστα ευρήματα από την υστερομινωική εποχή, που βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου. Οι σημερινοί κάτοικοι έχουν καταγωγή από τα Ανώγεια Μυλοποτάμου (όπως και της Πλακιώτισσας) και από τη Μικρά Ασία (Καισάρεια, Πόντος, Ικόνιο). Εγκαταστάθηκαν το 1923. Οι νέοι κάτοικοι σύντομα προσαρμόστηκαν στη γλώσσα και τα πολιτισμικά στοιχεία του τόπου και εξομοιώθηκαν με το γηγενές στοιχείο.

Σε συμβόλαιο του 1271 το βρίσκουμε Legordine και ανήκε στο φέουδο του Λατινικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Μάλιστα, ενοικιάστηκε στον Ιάκωβο Μουδάτσο. Στις ενετικές απογραφές αναγράφεται Ligortino, με 193 κατοίκουςστα τέλη του 16ου αιώνα. Στον Καστροφύλακααναφέρονται και οι άλλοι οικισμοί, Chieffala, με 41 κατοίκους και Plachiotissa, με 94 κατοίκους. Όλα τα χωριά ήταν τουρκοχώρια κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το 1834 κατοικούσαν 15 οικογένειες Τούρκων στη Λιγόρτυνο, 2 στην Πλακιώτισσα και 8 στους Κεφαλάδες. Οι αντίστοιχοι κάτοικοι στην απογραφή του 1881 ήταν 163 , 38 και 39, όλοι Τούρκοι. Το 1900 υπήχθη στο Δήμο Χάρακα.

Οικονομία

Οι κάτοικοι ασχολούνται ιδίως με την αμπελοκαλλιέργεια και την ελαιοκομία, όπως επίσης και με την κτηνοτροφία, ενώ καλλιεργούνται και δημητριακά και καπνά. Στην περιοχή του χωριού λειτουργεί τυροκομείο, νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο. Η οικονομία του χωριού βασίζεται κυρίως στο λάδι και στη σταφίδα. Παλιότερα οι κάτοικοι ασχολούνταν και με την αγγειοπλαστική.

Πολιτισμός

Ενεργός είναι ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού, ο οποίος έχει καταστήσει το χωριό παραδοσιακό οικισμό, με εκδηλώσεις, καλαίσθητες παρεμβάσεις στους δρόμους (λιθόστρωτοι) και αναδεικνύοντας μνημεία, όπως το παλιό υδραγωγείο. Στη νότια πλευρά του οικισμού σώζονται τα ερείπια κατάγραφου ναού (Αγία Τριάδα), από τα βυζαντινά χρόνια. Κεντρικός ναός είναι ο Άγιος Χαράλαμπος.

Ναοί

Η Λιγόρτυνος έχει 5 εκκλησίες εκ των οποίων: Παναγία, Μηχαήλ Αρχάγγελο, Άγιο Χαράλαμπο, Άγιο Γεώργιο και Αγία Τριάδα. Οι εβδομαδιέες λειτουργίες τελούνται στην εκκλησία της Παναγίας. Στον Μηχαήλ Αρχάγγελο λειτουργεί στις 8 Νοεμβρίου. Στον Άγιο Χαράλαμπο λειτουργεί στις 10 Φεβρουαρίου. Στον 'Αγιο Γεώργιο λειτουργεί στις 3 Νοεμβρίου.Στην Αγία Τριάδα ηταν μοναστήρι που χτίστηκε απο τα Βυζαντινά χρόνια και γκρεμίστηκε απο τους Τούρκους στην περίδο της Τουρκοκράτιας